Ấm tử sa được biết đến là một trong những loại ấm đắt nhất trên toàn thế giới. Vậy lý do nào khiến cho giá của loại ấm này đắt đến như thế? Xem ngay ở bài viết dưới đây.
Đối với mỗi “dân chơi” có thú vui thưởng trà thì chắc hẳn cũng đã phần nào biết đến một huyền thoại ấm tử sa. Bởi đơn giản rằng sản phẩm này có một sức hút vô hình lạ kỳ khiến cho mọi người khó có thể nào cưỡng lại được. Ở bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến bạn tất cả những thông tin hay nhất liên quan đến ấm tử sa. Đừng bỏ qua nhé.

Vài nét giới thiệu chung về ấm tử sa là gì?

Ấm tử sa hay còn được mọi người biết đến với tên gọi ấm đất sét Nghi Hưng. Vì nguyên liệu chủ yếu để làm ra loại ấm này gần như 100% đều là đất sét Nghi Hưng ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Hơn nữa, khi sản xuất xong thì ấm cũng mang một màu hơi tím tím đặc trưng của màu đất sét Nghi Hưng nên được người dân nơi đây đặt luôn tên gọi là tử sa. Ấm Nghi Hưng xuất hiện trên thị trường từ khoảng thế kỷ 15.

Đất sét Nghi Hưng có khả năng giữ nhiệt rất tốt, cùng với độ xốp rất cao nên khi pha trà bằng ấm làm từ loại đất này chắc chắn sẽ giúp cho hương vị của trà ngon hơn gấp nhiều lần so với pha trà bằng các loại ấm thông thường khác. Ngoài ra, ấm còn mang một vẻ đẹp trầm tính, sang trọng kiểu dáng đa dạng nên lại càng thu hút sự quan tâm của đông đảo giới thưởng trà.

Nguồn gốc của ấm đất sét Nghi Hưng

Theo như sổ sách ghi lại thì chiếc ấm trà tử sa đầu tiên được sử dụng là từ thời của Xuân Thu chiến quốc. Và được Đào Chu Công tự tay tạo hình ra những sản phẩm đầu tiên. Nhưng đến thời nhà Tống thì mới ấm trà tử sa mới chính thức được sản xuất với đa dạng các hình dáng khác nhau đưa ra bán trên thị trường. Từ lúc đó cho đến tận bây giờ cũng ngót nghét hơn 800 năm rồi nhưng độ hot của sản phẩm này vẫn chưa bao giờ giảm trong giới thưởng trà dù chỉ là một chút.

Các loại đất tử sa sử dụng để làm ấm

Như chúng tôi đã giới thiệu sơ qua ở trên, nguyên liệu chính sử dụng để sản xuất ấm tử sa đó chính là đất tử sa. Tuy nhiên, đất tử sa lại được chia ra thành 5 màu khác nhau là vàng, đen, đỏ, tím, xanh lá cây. Và 3 nhóm đất chính đoạn nê, hồng nê và tử nê.

Nguyên liệu đất tử sa được phân loại thành 3 loại :

Zhuni (朱泥) là đất chu sa – Đất sét đỏ.
Loại đất này khi nung thành phẩm có màu nâu đỏ hoặc đôi khi có ánh đỏ tươi do trong đất có hàm lượng sắt rất cao.

Hết sức lưu ý để phân biệt chất đất Hồng Ni 红泥 – là một loại đất sét đỏ nhưng khác hẳn với Zhuni 朱泥 – đất chu sa.

Zini (紫泥 ) là đất tử sa – đất sét tím.
Loại đất này khi nung sẽ có mầu màu nâu đậm ( tím ).

Duanni (段泥 ) – Là đất nguyên khoáng có mầu vàng là chủ yếu.

• Tử Nê
  Ở nhóm đất tử nê thì có 2 màu chính là tím và đen. Màu tím thì là màu ấm tự nhiên. còn màu đen thì phải nung đất 2 lần mới lên được gam màu này. Ở lần nung đầu tiên thì nung như bình thường, đến lần nung thứ 2 bắt buộc phải phủ nên một lớp trấu lên trên.
  Ở thời gian đầu khi mới xuất hiện ấm trà tử sa thì người ta sử dụng mỗi nhóm tử nê để sản xuất ấm. Bởi thời gian này, nhà Minh yêu cầu tất cả các loại ấm pha trà đều phải có lượng dung tích lớn, mà các nhóm đất khác thì không thể ứng dụng được làm ấm lớn chỉ có tử nê làm được thôi.
  Và cũng chính vì giai đoạn đầu đất tử nê được sử dụng phổ biến nên tên gọi ấm đất sét Nghi Hưng mới dần được thay thế bằng ấm tử sa. Ngoài ra, trong 3 nhóm đất tử sa chính thì nhóm tử nê là có nhiều khoáng chất nhất. Do đó công năng pha trà cũng được đánh giá là tốt nhất.

 

• Hồng Nê

Khi nung đất chuyển sang màu đỏ thì chính là đất thuộc nhóm hồng nê. Nhưng thực chất để tìm được ấm trà tử sa làm bằng nhóm đất hồng nê trên thị trường Việt Nam thi thật sự là rất khó. Chỉ có nhóm đất chu nê, là nhóm thuộc trong “dòng họ” của hồng nê.

Lý do mà ấm làm từ nhóm hồng nê không phổ biến tại Việt Nam chính là bởi bề mặt ấm khá sần sùi, màu đỏ lại khá sẫm tối. Bên cạnh đó, nhóm chu nê lại có màu đỏ cam sáng, bề mặt nhẵn mịn hơn nên được ưa chuộng hơn cũng dễ hiểu.

• Đoạn Nê

Khi khai thác thì nhóm đất đoạn nê thường có màu xanh lá cây hoặc đen. Nhưng đến khi đem đi nung thì đất lại chuyển sang màu vàng nhạt. Đất rất xốp và mềm nên có thể sử dụng tay để tách đất mà không cần sử dụng thêm các dụng cụ chuyên dụng khác. Ấm thành phẩm đực làm xong có trọng lượng nhẹ cùng bề mặt nhẵn mịn.

Ngoài ra còn rất nhiều loại đất khác được phân nhánh, loại do cách chế tác, phối trộn từ 3 loại đất chính này.

Ấm đất sét Nghi Hưng đem đến công dụng tuyệt vời

Ấm đất sét Nghi Hưng đem đến cho người dùng nhiều các công dụng tuyệt vời nổi trội hơn hẳn các loại ấm trà thông thường khác.

• Giữ nhiệt

Công dụng đầu tiên không thể không nhắc tới của ấm tử sa đó chính là khả năng giữ nhiệt của ấm phải nói là tuyệt đỉnh. Trong tất cả các loại chất liệu sứ, kim loại, thủy tinh thì tử sa luôn luôn được đánh giá về khả năng giữ nhiệt tốt nhất.
Là một “dân chơi” thưởng trà thì có lẽ bạn cũng biết để pha được một ấm trà ngon thì khả năng giữ nhiệt của ấm chính là một trong các yếu tố quan trọng nhất. Đặc biệt là khi pha các loại trà như hồng trà, phổ nhĩ hay là nham trà thì nhiệt độ luôn phải đảm bảo ở mức xấp xỉ 100 độ C.

Mặc dù là sau khi nước sôi rót vào ấm thì nhiệt độ sẽ giảm đi. Nhưng tốc độ giảm nhiệt độ ở ấm trà tử sa giảm chậm hơn rất nhiều so với việc bạn rót vào ấm thủy tinh hay là ấm bằng các chất liệu khác.
Bên cạnh đó, ấm trà tử sa có khả năng giữ nhiệt cao như vậy không chỉ nhờ vào mỗi chất liệu đất tử sa mà còn nhờ vào những “khí khổng” ở bên trong ấm. Những “khí khổng” này có tác dụng phân tán nhiệt, từ đó hạn chế tối đa hiện tượng dẫn nhiệt ra bên ngoài.

• Lưu hương vị trà

Những “khí khổng” bên trong ấm không những giúp cho ấm có khả năng giữ nhiệt tốt mà còn giúp lưu hương vị trà tốt nữa. Khi sử dụng ấm trà tử sa, các thành phần trong trà sẽ dần dần thấm vào bên trong ấm. Do vậy, khi sử dụng ấm càng lâu thì hương thơm lưu lại bên trong ấm lại càng rõ và hơn thế nữa khi trà được pha lại thì lại càng ngon.

Các “lỗ khổng” đó xuất hiện cả ở bên trong lẫn bên ngoài của ấm trà tử sa. Tuy nhiên có một chút khác nhau về kích thước, hình dạng. Ở bên ngoài thì kích thước nhỏ, các hình dạng gần như đều giống nhau, Còn ở bên trong thì chúng lại có xu hướng to ra, cùng với hình dạng dài nối thông với nhau. Chính vì thế, nếu như bạn không muốn hương vị của mỗi loại trà lẫn lộn vào với nhau thì tốt nhất nên pha riêng mỗi loại chuyên ở một ấm khác nhau.
Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của chúng tôi thì một chiếc ấm tử sa phải sử dụng đến hàng năm thì hương trà mới lưu lại nhiều. Nên nếu như bạn không có đam mê sưu tầm nhiều ấm thì cũng có thể tận dụng sử dụng 1 chiếc ấm để pha nhiều loại trà khác nhau. Với điều kiện, sau mỗi lần pha trà bạn phải rửa sạch sẽ ấm ngay.

• Thay đổi hương vị trà

Nghe thay đổi hương vị trà có lẽ nhiều người sẽ lo lắng sợ rằng hương vị chuẩn của trà sẽ bị mất đi. Nhưng bạn cứ hoàn toàn yên tâm, pha trà bằng ấm trà tử sa không những hương vị chuẩn không bị mất đi mà còn giúp gia tăng hương vị trở nên thơm ngon hơn nữa.

Pha trà bằng ấm trà tử sa thì lượng caffeine cũng như một số các chất tạo vị đắng có trong trà sẽ được giảm bớt nên khi uống trà cảm giác sẽ bớt bị đắng hơn. Đồng thời đẩy các chất dễ bay hơi ra nhiều giúp tạo hương trà thơm hơn.

• ‘Lên nước’

“Lên nước” là thuật ngữ của giới thưởng trà nhằm chỉ chiếc ấm có bề mặt bên ngoài bóng bẩy. Chiếc ấm càng được sử dụng lâu thì nhìn bề ngoài ấm càng “lên nước”.
Bởi trong thành phần hầu hết các loại trà đều có chứa stearic acid và palmitic acid nên khi pha trà nước tràn ra bên ngoài, một thời gian dài thì các acid béo này chính là lý do làm cho ấm trà “lên nước.
Những chiếc ấm đã “lên nước” được đánh giá chất lượng trà pha ra sẽ ngon hơn so với các loại ấm khác. Kể cả là chiếc ấm cùng loại nhưng còn mới.

Làm thế nào để nhận biết ấm tử sa thật giả?

Ấm tử sa đắt nhất trong tất cả các loại ấm có mặt trên thị trường hiện nay nên khó có thể nào tránh khỏi được hiện tượng hàng giả, hàng nhái trà trộn. Khi mua phải thật sự tinh ý nếu không sẽ rất dễ bị lừa tiền mất tật mang đó. Hãy dựa vào những dấu hiệu nhận biết, những mẹo nhỏ dưới đây để tránh bị lừa mua phải hàng kém chất lượng nhé.

• Nhận biết bằng mắt

Thông thường ấm tử sa có hình dạng ưa nhìn, kiểu dáng thanh thoát toát lên vẻ sang trọng. Các bộ phận quai, miệng, vòi, nắp, thân,..của ấm phải có màu sắc tương đồng giống nhau. Đồng thời, nếu đó là hàng chính hãng thì bạn để ý ở phần dưới quai cầm hoặc ở nắp nhất định sẽ có khắc thương hiệu nhà sản xuất. Nét khắc sắc sảo, tinh tế.

Ngoài ra, khi thử rót nước từ ấm ra nếu dòng nước chảy thẳng đều thì là ấm trà tử sa thật.

• Nhận biết bằng cách nghe

Thực chất việc nhận biết trà trà tử sa thật giả bằng cách nghe là rất khó. Bởi hiện nay các chiếc ấm giả được làm rất tinh vi, người ta còn sử dụng thêm cả nước kiếng trộn lẫn với đất để ấm thành phẩm khi gõ vào có âm thanh y hệt như là ấm thật. Nên thay bằng sử dụng cách gõ vào “bụng” ấm để nghe âm thanh thì bạn nên dùng tay trượt nhẹ nắp ấm quanh miệng ấm 2-3 vòng.Nếu là ấm thật thì bạn sẽ nghe thấy âm thanh giòn giã, đanh như sắt.

Điều bạn cần biết trước khi mua ấm Nghi Hưng

Vì số tiền bạn bỏ ra để mua ấm tử sa không phải là nhỏ nên hãy cân nhắc thật kỹ cả về công năng lẫn chi tiết chế các của ấm để lựa chọn được loại ấm phù hợp, xứng đáng nhất với số tiền mình bỏ ra nhé.

Lưu ý về công năng Ấm tử sa

Ấm trà tử sa được làm đa dạng hình dáng, đa dạng nhiều loại đất tử sa nên hãy tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của mình để lựa chọn. Hơn nữa, hiện nay còn có cả loại ấm trà tử sa nhưng chỉ sử dụng được để trang trí, trưng bày chứ không sử dụng được để pha trà nên bạn cần phải lưu ý.
Lưu ý về chi tiết tác chế
Hãy chú ý vào các chi tiết trên ấm trà như là độ khít nắp ấm, lỗ lọc trà và dòng chảy của ấm. Về độ khít của nắp ấm thì bạn hãy kiểm tra dưới nhiều góc độ khác nhau để đảm bảo chắc chắn rằng khi rót nước nắp ấm không bị rơi ra ngoài.

Về lỗ lọc trà thì phải có kích thước đều nhau, không bị bí tắc và tuyệt đối là không được có đất vụn ở khu khu vực lỗ lọc trà.Còn về dòng chảy thì phải thanh thoát, đồng đều.

Khi sử dụng ấm đất sét Nghi Hưng cần lưu ý điều gì?

Để đảm bảo được ấm tử sa phát huy hết tác dụng vốn có thì nhất định khi sử dụng bạn phải lưu ý những điều sau đây:

• Khi vừa mới mua ấm về thì không nên sử dụng để pha trà luôn mà phải rửa sạch và khai ấm trước đã.
• Khi đã sử dụng để pha trà hàng ngày thì phải biết cách chăm sóc bảo dưỡng cho ấm đúng cách.
• Mỗi lần pha trà xong thì đổ sạch hết phần bã trà bên trong ấm đi và rót một chút nước sôi tráng sạch cả bên trong lẫn bên ngoài của ấm. Sau đó dùng khăn sạch mềm để thấm khô nước rồi bảo quản ở nơi khô thoáng.
• Không được rửa vệ sinh bình bằng nước rửa chén hoặc xà bông.

Trên đây là toàn bộ những thông tin chi tiết nhất về ấm tử sa mà chúng tôi muốn giới thiệu đến với bạn. Hy vọng rằng có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về sản phẩm này. Nếu như bạn còn câu hỏi thắc mắc nào liên quan hãy để lại bình luận ở dưới bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp giúp bạn trong thời gian sớm nhất. Và cuối cùng, nếu thấy bài viết hay và hữu ích thì đừng quên chia sẻ bài viết này đến với người thân, bạn bè của mình cùng biết đến nhé.

Tìm hiểu bài viết về TRÀ CỤ TRUNG QUỐC

Tìm hiểu bài viết về TRÀ CỤ NHẬT BẢN